Muharrem Hicri yılının ilk ayının adıdır. Bu ayın 10. gününe Aşure denir. Muharrem Orucu, İslamiyetten ve Kerbela katliamından çok önce tutulan bir oruçtur. Hz. Muhammed’in ve Hz. Ali’nin de Muharrem Orucunu tuttuklarını tarihi kaynaklar gösteriyor. Muharrem ilk bakışta bir şükran (yani teşekkür, sevinç, saygı ve bağlılık) orucu olarak tutulmuştur. Bunun nedenleri çeşitli kaynaklarda şu şekilde açıklanıyor.

1. Hakkın Adem atanın tövbesini 10 Muharrem’de kabul etmesi.

2. Nuh’un gemisinin aynı gün tufandan kurtulmuş olması.

3. Musa peygamberin kavminin aynı gün firavun’un zulmünden kurtulmuş olması.

4. İbrahim peygamberin aynı gün Nemrud’un ateşinden kurtulmuş olması.

5. Yusuf peygamberin aynı gün balığın karnından çıkmış olması.

6. Yakub peygamberin aynı gün oğlu Yusuf’a kavuşmuş olması.

7. İdris peygamberin aynı gün göğe çıkmış olması.

8. Eyüb peygamberin dertlerine aynı gün şifa bulmuş olması.

9. Süleyman peygamberin tövbesinin aynı gün kabul edilmiş olması.

10. İsa peygamberin aynı gün göğe çıkmış olması.

Görüldüğü gibi Muharrem Orucu’nun ve aşurenin tarihsel nedenlerinin hepsi, muradlara, dileklere ulaşmaktan, kötülüklerden, zorluklardan kurtulmadan ibarettir.

Aşure günü ile ilgili anlatımlarda da aynı şeyleri görüyoruz. Aşure bir kurtuluş ve şükran çorbası olarak pişirilmiş ve dağıtılmıştır. Yazılanlara ve anlatılanlara göre Nuh’un gemisi önce tufana yakalanıyor, ardından epeyce bir zaman geçtikten sonra tufandan kurtuluyor. Gemidekiler kurtuluştan sonra, gemideki son yiyecekleri bir araya getirip dardan kurtulmalarına şükren etmek için çorba yapıyorlar. Bu çorbayı 10 Muharrem’de pişirip dağıtıyorlar. O günden bugüne bu gelenek devam ediyor.

Aleviler açısından Muharrem Orucu’nun iki yönü vardır.

Birincisi; yukarıda vurgu yaptığımız Muharrem’in tarihsel yönünden ve Zeynel Abidin’in Kerbela’dan sağ kurtulmasından dolayı yaşanan sevinçtir.

İkincisi ve belirleyici olanı; Kerbela’da çekilen acılardan, yaşanan katliamdan dolayı duyulan acı ve hüzündür. İşte bunun için; Aleviler Muharrem Orucu boyunca Yas-ı Matem’de çekerler. Hiç bir canlıya dokunmazlar. Et yemezler, keyften, sefadan, eğlenceden vb. şeylerden uzak dururlar.